HÀNH TRÌNH F.I.R.E cùng VALUE INVESTING - TỰ DO TÀI CHÍNH nhờ ĐẦU TƯ GIÁ TRỊ
---
So, YOUR TIME or YOUR MONEY ? TIỀN quan trọng hay THỜI GIAN là quan trọng ? F.I.R.E (Financial Independence Retire Early - Tự do tài chính và Nghỉ hưu sớm) là gì ?
1. FIRE là gì, ý nghĩa của FIRE & tại sao phải nên FIRE sớm ?
FIRE - cơ bản là một triết lý sống, một cách sống làm sao để có niềm vui & hạnh phúc khi chúng ta sử dụng quỹ thời gian (time) ngắn ngủi mà tạo hóa God đã ban tặng cho chúng ta. Người chọn triết lý sống FIRE là những người luôn quý trọng time đến từng giờ từng phút, họ không muốn lãng phí quỹ time ngắn ngủi quý giá này, họ chỉ muốn dành quỹ time ngắn ngủi quý giá đó cho những gì họ cho là quan trọng đối với họ. Ví dụ họ dùng quỹ time đó cho bản thân, cho gia đình, dẫn vợ con đi phượt, rước con đi học về, vận hành doanh nghiệp, cho những gì mà họ thích, đam mê, và phải thực hiện bằng được trong kiếp sống ngắn ngủi này, chứ không phải kiếp sống nào khác.
Suy cho cùng, ai cũng có quỹ thời gian bằng nhau là tầm 70 năm ( tuổi thọ trung bình của người Việt tầm 70 tuổi ), và đích đến cuối cùng là hạnh phúc. Trong 70 năm đó, có 20 năm đầu là tuổi ăn tuổi chơi tuổi học, bạn chẳng lo nghĩ gì, cũng chẳng biết stress là gì; 40 năm tiếp theo là tuổi cơm áo gạo tiền, lúc này bạn phải vật lộn với các vấn đề tài chính, bắt đầu biết stress là gì; 10 năm tiếp theo là tuổi của bệnh tật, 10 năm cuối đời bạn phải phải vật lộn với bệnh tật trước khi được tiễn đưa qua bên kia thế giới. Nếu nhìn kỹ xung quanh chúng ta sẽ thấy có rất nhiều cuộc đời đã dùng hết quỹ thời gian gần 70 năm đó nhưng có người thì hạnh phúc, có người lại không hạnh phúc
Vậy tại người ta lại không hạnh phúc ? Ở đây có nhiều nguyên nhân: sức khỏe, gia đình, hôn nhân, ... nhưng một nguyên nhân chính đó là Jobs. Jobs - hay công việc - là thứ chiếm phần lớn thời gian trong cuộc đời của mỗi người, và nếu bạn có những Jobs đầy stress không hạnh phúc thì cuộc đời bạn cũng rất khó hạnh phúc
Câu hỏi tiếp theo, vậy tại sao bạn lại không dám từ bỏ những Jobs làm bạn không hạnh phúc ? Đó là vì bạn chưa đạt đến số tiền để dựa vào số tiền đó bạn có thể tự do về mặt tài chính, mà chúng ta tạm gọi nó là FIRE Number
Như vậy, quay lại lý do tại sao chúng ta phải cố gắng để FIRE hay nên FIRE sớm ? Đó là bởi nếu bạn đã nỗ lực hết mình để đạt đến con số tự do tài chính FIRE Number, bạn sẽ có quyền có nhiều lựa chọn hơn người khác, bạn sẽ có quyền từ bỏ hẳn những Jobs nào làm bạn không hạnh phúc dù được trả thu nhập lương bổng rất cao, và chỉ làm những Jobs nào mà bạn cảm thấy hạnh phúc dù thu nhập rất ít hay không có thu nhập. Để cuối cùng, Jobs mình làm sẽ làm bạn hạnh phúc, và cả cuộc đời của bạn dễ dàng có hạnh phúc hơn
Có câu hỏi đặt ra là cái đám FIRE "ăn không ngồi rồi" này làm lợi gì cho xã hội ? Xin đính chính lại FIRE không có nghĩa là hoàn toàn không làm việc no working: có người FIRE hoàn toàn không working, chỉ enjoy cuộc sống; nhưng đa số người FIRE họ vẫn working vì working luôn là nhu cầu cơ bản của con người, cái khác biệt là họ chỉ working những gì họ đam mê passion, và passion đó đôi lúc làm ra money hoặc đa số là không làm ra money. Có người FIRE đi trồng lan trồng xà lách đem cho hàng xóm họ hàng xung quanh, dù không kiếm được nhiều money nhưng họ vẫn sống vui
Xin quay lại vậy họ đóng góp gì cho xã hội ? Họ đóng góp " tính hiệu quả". Xã hội được thúc đẩy bởi những người làm việc vì passion, bởi vì passion mới mang lại tính hiệu quả cao nhất trong tất cả các hoạt động ngành nghề, nếu cho Bill Gates và Steve Jobs đi hàn cắt kim loại trong nhà máy cơ khí, cho Thomas Edison và Henry Ford đi trồng rau thì xã hội chẳng được lợi gì. Xã hội chỉ được lợi khi tính hiệu quả cao nhất, hay theo cách nói của bác Giản Tư Trung là nên " đúng người, đúng việc ", tức là phải "right time right job right person right passion"
2. Số tiền cần để tự do tài chính FIRE - Your FIRE number ? "The 25 Rule" ?
Một cách cơ bản, đối với một gia đình đã có nhà cửa cơ bản ổn định, số tiền gần chính xác cần để FIRE là gấp 25-30-40 lần chi tiêu hàng năm của gia đình bạn
Ví dụ một gia đình A, sống ở một miền quê nào đó, đã đạt trạng thái tài sản nhà cửa ổn định cơ bản, sau khi tính toán ước lượng kỹ lưỡng các loại chi phí chìm lẫn nổi có thể phát sinh, gia đình A có Chi tiêu hàng năm (Annual Spending) dao động không lớn là tầm 200tr VND, vậy số tiền chính xác họ cần có để FIRE là tầm 25 x 200tr = 5 tỉ VND, hoặc thận trọng là 30 x 200tr = 6 tỉ VND, hoặc thận trọng hơn nữa là 40 x 200tr = 8 tỉ VND
3. FIRE như thế nào ? "The 4% Rule"
Bạn dùng 5 tỉ VND để đầu tư một cách an toàn vào những kênh đầu tư tốt an toàn ( mua cổ phiếu doanh nghiệp tốt ăn cổ tức, quỹ chỉ số VN30, mua bds để cho thuê, gửi tiết kiệm ngân hàng, mua trái phiếu .... ) làm sao đảm bảo lãi kép hàng năm ví dụ 15%, tức 5 tỉ thành 5.75 tỉ, trong 750tr dôi dư ra, mỗi năm bạn rút ngược ra 4% là tầm 200tr để FIRE, còn lại 11% 550tr bạn sẽ đầu tư nhồi vào vốn gốc để giảm trừ lạm phát tại VN. Đó là chưa tính thu nhập cộng dồn thêm nếu bạn vẫn còn working ( Part time or Full time ) cho Jobs nào đó mà yêu thích
Ở đâu ra công thức 4%? Ở Mỹ người ta nghiên cứu trong 100 năm qua, nếu bạn không hề biết gì về đầu tư, chỉ cần nhắm mắt đầu tư vào nền kinh tế Mỹ, tức mua quỹ chỉ số 500 doanh nghiệp tốt nhất của Mỹ S&P 500, thì lợi suất kép hàng năm là 7% (bao gồm cổ tức), lạm phát trung bình ở Mỹ là 3%, vậy nhà đầu tư còn 4% lãi thực hàng năm
4. Có mấy kiểu FIRE ?
Cơ bản thì có 5 kiểu FIRE:
a) Traditional FIRE ( FIRE bình thường: Không working, sống vừa, nhưng vui - Stop working, no stress ): Có nghĩa là hai vợ chồng bạn đã có nhà cửa cơ bản ổn định, chi tiêu hàng năm của gia đình bạn tầm 200tr/ năm và bạn đã đạt được FIRE Number là 200tr x 25 lần = 5 tỉ VND, thế thì chỉ cần làm theo công thức The 4% và enjoy your life thôi, còn đợi gì nữa
b) Lean FIRE ( FIRE nghèo: Không working, sống nghèo, nhưng vui - Stop working no stress ): Trường hợp này 2 vc bạn cũng đã có nhà cửa ổn định, chi tiêu hàng năm của gia đình bạn thắt chặt hơn tầm 120tr/ năm và bạn đã đạt được FIRE Number là 120tr x 25 lần = 3 tỉ VND, thế thì có thể bắt đầu FIRE nghèo, làm theo công thức The 4% và enjoy your life, sống gói gém giản dị tiết kiệm hết mức nhưng đổi lại, bạn được tự do
c) Fat FIRE ( FIRE giàu: Không working, sống giàu và vui - Stop working, no stress ): 2 vc bạn cũng đã có nhà cửa ổn định, chi tiêu hàng năm của gia đình bạn khá thoải mái và sang chảnh ví dụ tầm 600tr/ năm và bạn đã đạt được FIRE Number là 600tr x 25 lần = 15 tỉ VND, thế thì hãy bắt đầu FIRE giàu, làm theo công thức The 4% và enjoy your life thôi, đại gia quá rồi
03 kiểu FIRE trên đơn giản và khá dễ hiểu ( không làm việc working, chỉ rút ngược tiền ra đảm bảo cho các chi tiêu ), 02 kiểu FIRE dưới hơi phức tạp hơn tí ( vẫn working nhưng chỉ chọn những Jobs mà mình thích ), đa số lại thuộc về 2 loại FIRE này
d) Barista FIRE ( Working ít, lương ít, nhưng vui - Working, Part time Jobs with passion, No stress ): Giả sử rằng 2 vc bạn cũng đã có nhà cửa ổn định, lúc này bạn 33 tuổi, đang có vốn gốc Capital 2.5 tỉ vnd, chi phí hàng năm cần cho gia đình là 200tr/ năm, lãi kép đầu tư tầm 25%/ năm, vậy 2 vc bạn có thể Barista FIRE bằng cách:
- Withdraw Rút ngược 100tr/ năm từ số vốn gốc Cappital 2.5 tỉ vnd theo công thức The 4% ( còn lại lãi kép 21%/ năm, sau 3.5 năm 2.5 tỉ sẽ thành 5 tỉ VND )
- 100tr còn lại trong tổng 200tr chi phí hàng năm sẽ được bổ sung bằng cách đi làm Part-time jobs nào đó 1-2 ngày/ tuần MÀ BẠN THÍCH, miễn sao đảm bảo income thu nhập cho cả 2 vc 100tr/ năm
Vậy hãy bắt đầu Barista FIRE, tận hưởng tự do, enjoy your life và làm việc part-time jobs mà bạn thích 1-2 ngày/ tuần, sáng thứ hai là ngày đầu tuần - chiều thứ ba là ngày cuối tuần, còn chần chừ gì nữa
e) Coast FIRE ( Working vừa, lương vừa, nhưng vui - Working, Full time Jobs with passion, Less stress ): Tương tự trường hợp Barista FIRE, bạn vẫn 33 tuổi, nhưng lúc này bạn chỉ có vốn gốc Capital tầm 1 tỉ vnd.
Bạn phải cố gắng Invest đầu tư với lãi kép giả sử tầm 25%, sau 7.2 năm, 1 tỉ sẽ thành 5 tỉ ( chưa tính sai số vì trượt giá chi phí sống do lạm phát các năm đó ), trong suốt 7.2 năm đó, 2 vc bạn chỉ cần làm full-time jobs nào đó MÀ BẠN THÍCH để đảm bảo thu nhập 200tr sống hàng năm. Nếu thu nhập nhiều hơn ( ví dụ 2 vc làm được 600tr/ năm), vậy có thể bỏ thêm phần dôi dư ( 400tr/năm) vào số vốn gốc Capital đầu tư 1 tỉ ban đầu để rút ngắn thời gian 7.2 năm Coast FIRE xuống trước khi chuyển qua Barista FIRE hoặc Traditional FIRE ( ví dụ còn 4 năm khi bạn 37 tuổi, thay vì 7.2 năm khi bạn 41 tuổi )
Vì thế, ngay lúc này, nếu đã đủ điều kiện, bạn có thể bắt đầu Coast FIRE, tận hưởng tự do, enjoy your life và làm bất cứ full-time jobs nào mà bạn thích
5. Lỗ hổng của kế hoạch FIRE ?
Tất nhiên tất cả Plan đều có lỗ hổng, đây không phải là môn cơ khí chính xác, không thể nào định lượng chính xác một kế hoạch định tính kiểu FIRE được. Nhưng cần phải có một Plan khung sườn xương sống, để từ đó ta có thể follow làm theo quan sát và improve từ từ:
a/ Xuất hiện chi phí tăng đột biến: Nếu lo lắng chi phí hàng năm có thể tăng đột biến, dù đã tính toán kỹ lưỡng các loại chi phí, ví dụ con cái hoăc cha mẹ bệnh nặng, lãi kép từ kế hoạch đầu tư không như dự tính, hãy tăng số lần cần FIRE lên, ví dụ 30 lần Annual Spending, hay 35 lần Annual Spending hoặc đơn giản mua bảo hiểm cho các rủi ro nhiều lên
b/ Chiến tranh, Dịch bệnh, Lạm phát cao làm chi phí tăng + tài sản ròng giảm sức mua: Nếu lo lắng lạm phát trung bình quá cao làm mất sức mua, biến 200tr chi tiêu hàng năm thành 300tr, ví dụ năm 2011 VN lạm phát cao 18%, mà lợi suất đầu tư lại không tăng, thì phải rút ra ít lại thay vì theo quy tắc 4% thì nên rút 2%, và đi tìm một part-time job 100tr/ năm để làm tấm đệm bù vào khoản thiếu hụt đó. Việc chúng ta nên giữ một part-time jobs (mà ta THÍCH) là một tấm đệm rất tốt trước các rủi ro lạm phát, chiến tranh, dịch bệnh... Cho nên mới đẻ ra thêm 4 loại FIRE: Fat FIRE/ Lean FIRE/ Barista FIRE/ Coast FIRE
c/ Thị trường downtrend giá cổ phiếu giảm làm tài sản ròng giảm: Giá cổ phiếu lên rồi xuống, sẽ làm tăng/ hoặc giảm tổng tài sản ròng của bạn. Lúc giá cổ phiếu lên thì không nói gì, bạn có thể rút tiền mặt ra dùng cho các chi tiêu định kỳ thoải mái. Nhưng lúc giá cổ phiếu giảm, và có thể kéo dài vài năm, làm tổng tài sản ròng giảm, bạn ko thể bán cổ phiếu để rút tiền mặt ra dùng cho các chi tiêu được. Đây cũng là một rủi ro mình chính mình đã trải nghiệm. Các bạn phải tính rủi ro này vào kế hoạch FIRE Plan của mình
d/ Nói chung, sẽ có nhiều lỗ hổng, nhưng hoàn toàn có thể improve được. Buffett hay nói " Một thằng ngu với Plan có thể đánh bại một thiên tài ko Plan "
6. Kết Luận: KEY POINTS ở đây là: EARNING Sinh tiền, SAVING Tiết Kiệm và INVESTING Đầu tư. Tức là FREEDOM = EARNING + SAVING + INVESTING. Nếu nắm được 03 Key Points này, bạn sẽ nhanh chóng được tự do và làm những điều mà mình thích trong phần đời còn lại
Steve Jobs hay nói " Your time is limited, so don't waste it living someone else's life - Thời gian của bố rất hữu hạn, ngắn ngủi và quý giá, vì thế bố *éo bao giờ phí phạm thời gian của mình để sống cuộc đời của thằng khác làm chi ". Khi nói xong câu này, vài năm sau đó, Steve Jobs cũng đã ra đi lúc 56 tuổi
Chúc các bạn hữu sớm tìm được tự do và sống cuộc đời có ý nghĩa cho bản thân và gia đình mình !
Link Youtube:
https://www.youtube.com/watch?v=2kT6ZWZsb7A&t=490s
https://www.youtube.com/watch?v=N_ubaK-c_Ts&t=370s
https://www.youtube.com/watch?v=OrZ6IpXAD-I&t=11s
----
Xem thêm