BƯỚC 1: PHƯƠNG PHÁP LUẬN KHI PHÂN TÍCH DN

 

Trong một lần phỏng vấn tại chương trình truyền hình Money World của kênh truyền hình PBS năm 1993, người dẫn chương trình Adam Smith hỏi Buffett " Ông có lời khuyên nào dành cho một nhà đầu tư trẻ mới vào nghề không ? ".

Buffett trả lời rằng " Tôi sẽ bảo cậu ta làm chính những điều mà tôi đã làm cách đây hơn 40 năm, đó là tìm hiểu tất cả các công ty ở Mỹ đã phát hành cổ phiếu ra công chúng, tôi đảm bảo ngân hàng kiến thức đó sẽ đem lại lợi ích to lớn cho cậu ta theo thời gian - I’d tell him to do exactly what I did 40-odd years ago, which is to learn about every company in the United States that has publicly traded securities, and that bank of knowledge will do him or her terrific good over time ".

Người dẫn chương trình hỏi lại " Nhưng có đến 27,000 doanh nghiệp đang niêm yết tại Mỹ, vậy anh ta nên bắt đầu từ doanh nghiệp nào ?  - But there are 27,000 public companies! Where should one start ".

Buffett cười " Oh, nhiều thế à, vậy thì hãy bắt đầu với các doanh nghiệp có vần A - Well, start with the A’s "

 

Phương pháp luận mà chúng tôi đề ra khi săn tìm một doanh nghiệp tuyệt vời cũng không khác với lời khuyên của Warren Buffett là mấy, đó là hãy nghiên cứu tất cả các doanh nghiệp bắt đầu từ vần A đang niêm yết trên HOSE HNX Upcom. Chúng tôi không bao giờ chui vào các forum diễn đàn để nghe ngóng thông tin nội bộ hành lang, chúng tôi không bao giờ mua vào bất kỳ doanh nghiệp nào vì tin đồn tuần sau anh chủ tịch sẽ có game đánh lên hay bán ra vì anh đẹp trai ấy có kế hoạch đánh xuống, chúng tôi cũng không bao giờ mua doanh nghiệp vì đồ thị nến xanh đỏ hay các đường trung bình MA cắt nhau đã báo hiệu nên mua hay bán, chúng tôi chỉ mua vào vì doanh nghiệp tuyệt vời đang được giao dịch dưới giá trị nội tại    

Theo thống kê của Ủy Ban Chứng Khoán Nhà Nước, đến cuối tháng 11/2020, chúng ta có 388 doanh nghiệp trên HOSE, 353 doanh nghiệp trên HNX, và 905 doanh nghiệp trên Upcom, tổng cộng là 1646 doanh nghiệp đang phát hành cổ phiếu ra công chúng ở Việt Nam

Giả sử, để hiểu cơ bản về một doanh nghiệp ( chưa bàn đến việc định giá trị ) bằng cách đọc qua báo cáo tài chính trong 10 năm, báo cáo thường niên trong 10 năm, các báo cáo về mức độ cạnh tranh, tìm hiểu về các loại kiến thức khác.... của ngành nghề liên quan đến doanh nghiệp đó, một người bình thường cần 8 giờ hay 1 ngày để hấp thụ và hiểu cơ bản.

Vậy số lượng thời gian cần để đọc nghiên cứu làm việc là:

1646 doanh nghiệp x 8 giờ nghiên cứu = 13,168 giờ nghiên cứu

hay 1646 ngày làm việc bình thường 8 tiếng

hay 4.5 năm làm việc liên tục suốt năm 365 ngày không nghỉ 

Nghe khủng chưa ? Chưa khủng đâu ? Warren Buffett lúc trẻ mới khủng khiếp

Nếu muốn hấp thụ và hiểu cơ bản về 27,000 doanh nghiệp niêm yết của Mỹ, một người bình thường cần 216,000 giờ hay 72.9 năm làm việc liên tục suốt năm 365 ngày không nghỉ ???

Nhà đầu tư xuất sắc trên thế giới như Warren Buffett, Charlie Munger, George Soros, John Templeton, Seth Klarman, ... đều là những người nghiện đọc  

Đó là lý do tại sao Buffett hay nói  rằng " Đọc 500 trang sách mỗi ngày. Đó là cách tri thức vận hành. Giống như lãi kép, nó sẽ nhồi lên ngày qua ngày. Tất cả các bạn đều có thể đọc, nhưng tôi bảo đảm là không nhiều người chịu đọc - Read 500 pages like this every day. That's how knowledge works. It builds up, like compound interest. All of you can do it, but I guarantee not many of you will do it ".

Một người như Warren Buffett hay Charlie Munger  đọc liên tục suốt 20 30 năm thì lãi kép kiến thức nhồi lên sẽ rất lớn, đặc biệt hai ông đã đọc liên tục suốt 70 năm qua thì lãi kép kiến thức sẽ rất khủng khiếp

Khối lượng công việc ban đầu sẽ rất khổng lồ vì nhà đầu tư chưa làm quen và hiểu cơ bản về từng doanh nghiệp, nhưng càng về sau, khi lãi kép kiến thức càng nhiều, khối lượng công việc sẽ càng ít lại, thậm chí nhà đầu tư phải ngồi không không biết làm gì

 

Như đã trình bày sơ lược ở trên, phương pháp luận chúng tôi làm đơn giản là: 

1. Chia nền kinh tế ra từng ngành nghề nhỏ, để nghiên cứu đặc điểm kinh tế ( Economic Characteristics ) của từng mô hình kinh doanh ( Business Model ) trong các ngành nghề này. Theo đó, chúng tôi chia nền kinh tế Việt Nam ra tầm 30 ngành nhỏ cơ bản như sau:    

2. Trong từng ngành nhỏ, chúng tôi tìm tất cả các doanh nghiệp thuộc ngành này đã phát hành cổ phiếu ra công chúng, chúng tôi đưa ra vài ví dụ dưới đây cho các ngành Dược Phẩm Y Tế/ Ngân hàng/ Bảo hiểm/ Chứng khoán/ Điện: 

3. Đọc nghiên cứu tìm hiểu báo cáo tài chính, báo cáo thường niên, báo cáo phân tích ngành nghề, các kiến thức thực tế về ngành nghề, gặp những người hiểu biết trong ngành nghề đó để học hỏi thêm.... Nói chung, bằng mọi cách, phải cố gắng HIỂU về doanh nghiệp càng nhiều càng tốt, và quan trọng hơn, phải xác định được MỨC ĐỘ HIỂU tới đâu, việc luôn suy nghĩ về Vòng Tròn Hiểu Biết Circle Of Competence của bản thân mình là rất cần thiết. 

Các báo cáo, đặc biệt báo cáo tài chính và báo cáo thường niên phải được đọc nghiên cứu kỹ lưỡng ít nhất trong một chu kỳ kinh tế Business Cycle suốt 10 năm gần nhất, không được đọc trong chỉ 1-2 năm. Nguồn Sources để lấy các thông tin data dữ liệu facts dữ kiện trên có rất nhiều từ internet, ví dụ như cafef.vn, cophieu68.vn, ...,

Trong thư gửi cổ đông năm 1996, Buffett đã kể rằng để nghiên cứu mua vào Coca Cola, ông đã đọc những báo cáo về Coca gần 100 năm trước đó, đó là những báo cáo vào năm 1896 ( I was recently studying the 1896 report of Coke (and you think that you are behind in your reading!). At that time, Coke, though it was already the leading soft drink, had been around for only a decade. But its blueprint for the next 100 years was already drawn ) 

4. Sau khi tìm hiểu từng doanh nghiệp trong từng ngành nghề, chúng ta sẽ có được một danh sách các doanh nghiệp tuyệt vời A Wonderful Company. Bảo đảm một điều rằng nếu chúng ta lựa chọn theo tiêu chí A Wonderful Company của Warren Buffett, danh sách này sẽ rất rất ngắn. Đa số trong nền kinh tế là những doanh nghiệp The Gruesome, tìm được những doanh nghiệp thuộc loại The Good thì còn dễ tí, chứ tìm được những doanh nghiệp thuộc loại The Great càng hiếm hoi 

5. Sau khi đã có list danh sách các doanh nghiệp The Good và The Great, hãy cố gắng đi sâu nữa để thật hiểu về các doanh nghiệp này, sau đó định giá trị xác định vùng giá trị nội tại Intrinsic Value hợp lý của nó và bắt đầu quá trình cuối cùng nhưng cũng khó khăn nhất và kéo dài nhất, đó là: NGỒI-YÊN-MỘT-CHỖ-KIÊN-NHẪN-CHỜ-ĐỢI đến khi giá giao dịch Market Price rớt xuống dưới giá trị nội tại Intrinsic Value hợp lý của doanh nghiệp

Đối với những doanh nghiệp dù đã cố ước lượng dòng tiền nhưng vẫn cảm thấy chưa chắc chắn không thể định giá trị được, cách xử lý đơn giản như Buffett hay nói đó là MOVE ON bỏ qua và tìm doanh nghiệp khác 

Kết luận: 

Dù chúng ta nhìn thấy việc đi tìm doanh nghiệp tuyệt vời chỉ tốn có 5 bước nhưng khối lượng công việc phải làm như núi kia thực sự khổng lồ và khá gian nan. Nếu không có thói quen đọc tốt và đam mê nghiên cứu doanh nghiệp nghiên cứu đầu tư thì chúng tôi nghĩ không ai có thể đi sâu môn này được. Có chăng, chỉ là đi trên bề mặt của tảng băng chìm mà thôi